Tết cổ truyền việt nam xưa và nay
(xedapdientot.com.vn) - dù là thời xưa tốt nay, Tết Nguyên đán vẫn là ngày lễ cổ truyền lớn nhất của người Việt. Ko chỉ là thời khắc linh nghiệm đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ cùng năm mới, Tết còn chứa đựng cả quan niệm sống cũng như những phong tục, tín ngưỡng sâu sắc, độc đáo mang đậm nét văn hóa dân tộc.
Bạn đang xem: Tết cổ truyền việt nam xưa và nay
 |
| Nghệ nhân Ánh Tuyết với mâm cỗ Tết truyền thống Hà Nội. Ảnh: Đinh Thị Thuận/TTXVN |
Xưa: ăn Tết
Người xưa ao ước Tết không chỉ là để được nghỉ ngơi cơ mà quan trọng, quanh năm vất vả, bận rộn ăn uống đơn giản, chỉ gồm ngày Tết mới được ăn những món ngon. Bởi vì đó, việc chuẩn bị mang lại việc ăn Tết rất được chú trọng.
Đầu tiên là nuôi lợn. Giống lợn quê mang đến ăn cám nấu cây chuối, dọc khoai hay bèo tấm, sức lớn mỗi mon chỉ 4-6 kg, đề nghị để đạt trọng lượng 50-60kg thịt cho một ngày Tết, phải nuôi từ đầu năm.
Việc gói bánh chưng cũng được chuẩn bị từ rất sớm. Ngay từ đầu tháng Chạp, mọi người đã lo sở hữu gạo nếp, đậu xanh... để sẵn. Thậm chí lá dong, lạt buộc... Cũng phải lo liệu trước, không đợi cận Tết mới sắm.
Đến rằm tháng Chạp thì mọi nhà bắt đầu làm dưa hành. Hành củ to lớn tròn, mua về dìm nước tro bếp 5 ngày, rồi bóc vỏ, cắt rễ, trộn muối; 2 ngày sau đó thì đổ nước ngâm, mất 7-8 ngày nữa củ hành mới hết cay chuyển thành dưa chua dôn dốt. Cho dù không phải món chính, nhưng dưa hành là món không thể thiếu bên trên mâm cỗ ngày Tết với được xếp vào 6 loại phẩm vật đặc trưng của Tết cổ truyền xưa: "Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh/Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ.”
Không khí Tết bắt đầu từ ngày 23 mon Chạp khi công ty nhà thờ ông Công ông táo lên chầu Trời. Ngày 24 trở đi đã rộn rã lắm rồi, trẻ nhỏ mua pháo lẻ ở chợ về đốt chơi đì đùng ở sân đình. Người lớn đi tạ mộ các cụ cụ kỵ; lau dọn bàn thờ tổ tiên; tổng vệ sinh công ty cửa, ngõ xóm... Từ 27 đến 30 tháng Chạp, đơn vị nhà lo mổ lợn, gói bánh chưng, bánh tẻ, quấy chè lam, nấu kẹo lạc, có tác dụng bỏng mụn...
Chỉ tất cả một số không nhiều gia đình quan tiền lại cùng dân phố phường, thành thị là ăn Tết bao gồm cao lương mĩ vị đắt tiền, còn đại đa số người dân lấy bánh chưng, thịt lợn làm cơ bản để cúng và ăn Tết. Công ty đông người hay gồm điều kiện thì mổ một con lợn, bên ít người hoặc nghèo thì thông thường nhau hai, ba, bốn đơn vị một con. Suốt những ngày từ 28 đến 30 mon Chạp tiếng lợn kêu eng éc khắp xã xóm, các bến nước phía 2 bên bờ sông kẻ lên người xuống dập dìu, chỗ này cọ lá dong, chỗ kia có tác dụng lòng lợn.
Quanh năm bữa ăn toàn là rau dưa, cà kiệu... Tết đến mổ con lợn ra mới bao gồm điều kiện bày vẽ, trước cúng, sau ăn. Dòng sỏ thường sử dụng gói giò gọi là giò thủ, đôi thăn giã nhuyễn gói giò lụa, cũng có nhà gói cả giò mỡ. Chả rán thì sử dụng thịt nạc giã nhuyễn nặn như chiếc đĩa, chả nướng thì thái miếng ướp hành nước mắm, ướp cả riềng mẻ nữa, vót tre làm cho xiên mỗi xiên 7-8 miếng.
Những khổ thịt tía chỉ tuyệt nửa nạc nửa mỡ luộc qua cho cứng lại rồi thái thỏi bề ngang vài ba ngón tay, đem áp chảo. Sườn thì chặt quân cờ nướng chả vè hoặc tút xương làm cho chả chìa. Xương để hầm măng khô. Món nem thính gói lá ổi cũng nhiều đơn vị làm, vì gồm nó hương vị Tết mới đậm đà...
Bánh chưng là món ăn ngon, hạt gạo tự mình tạo nên sự chẳng cần đong đếm. Song ngặt một nỗi là chiếc nồi đồng luộc được ba bốn chục bơ gạo bánh, trong xã chỉ bao gồm năm bẩy bên giàu sắm được.
Vì vậy phải mượn chuyền tay nhau, phải dạm trước với bên chủ để còn sắp xếp. Có nhà luộc bánh từ sáng sủa ngày 27, nhà mượn cuối thuộc là chiều 30, tính đếm sao để cho kịp trả nồi trước thời điểm gia chủ thắp hương đón giao thừa, tiếng pháo nổ rền mừng năm mới.
Chiều 30 Tết, công ty nào cũng cắm một cây nêu ở giữa sân. Sử dụng cây tre nhỏ tuyệt cây nứa còn bánh tẻ để nguyên ngọn ngoằn ngoèo như cần câu, buộc lá cờ đuôi nheo xanh đỏ hoặc túm lá dứa dại làm tín hiệu kính chào đón “ông bà ông vải” về ăn Tết, cùng để ngăn trừ ma quỷ.
Khâu chuẩn bị cuối thuộc là món tiền lẻ để phạt vốn mang đến trẻ con. Trước tiên là sáng mùng Một vạc vốn cho con cháu vào nhà, sau đó bất cứ đứa trẻ nào đến chơi cũng được phát vốn. Trường hợp bao gồm bổn phận phải đến chúc Tết những bậc vai vế bề trên, thì cũng cần sở hữu theo tiền lẻ để vạc vốn đến trẻ nhỏ.
Bên cạnh sắm sửa Tết mang lại nhà mình, người xưa còn chuẩn bị đồ lễ, biếu. Con cháu khi đã ra ở riêng, dù xa xôi giải pháp trở, cũng tra cứu về lo liệu biếu Tết mang lại ông, bà, thân phụ mẹ, nhiều ít tuỳ hoàn cảnh sinh sống; học trò, dù cho có trở thành ông nghè, ông cống, bia đá gồm đề thương hiệu thì cũng nhớ về thăm thầy cũ.
Có thể thấy, công việc chuẩn bị cho Tết nhiều công đoạn cùng vất vả là vậy, nhưng mọi người ai nấy đều vui mừng háo hức.
 |
| Chợ Hoa sản phẩm Lược. Ảnh: VGP |
Nay: chơi Tết
Cuộc sống càng ngày càng đủ đầy bắt buộc việc ăn uống trong ngày Tết hiện đã không hề quá quan liêu trọng. Nếu như xưa kia, cả năm chỉ đợi đến ngày Tết để được ăn miếng bánh trưng, thịt lợn, gà... Thì nay bánh trưng được buôn bán quanh năm ko kể chợ, thịt cá là những thức ăn mặt hàng ngày.
Do đó, đây không còn là những món ăn đặc biệt, cơ bản trong thời gian ngày Tết nữa. Nhiều gia đình vẫn gia hạn việc gói bánh trưng nhưng chỉ là để vui, để cho gồm không khí ngày Tết.
Việc chuẩn bị Tết cũng không phải cầu kỳ, vất vả như trước. Mọi mặt mặt hàng từ hoa quả, bánh trái, thực phẩm, đồ uống... đều có sẵn, chỉ dành ra một, nhị buổi là gồm thể sắm đủ. Thậm chí, ko cần ra chợ, chỉ vài ba cú click chuột tuyệt đôi cuộc điện thoại đặt hàng, mọi sản phẩm & hàng hóa đều đến tay.
Tết nay, bên cạnh xu hướng về quê đón Tết của những người xa xứ, còn tồn tại xu hướng đi du lịch của những gia đình hiện đại. Nếu như trước đây, Tết là cơ hội để mang đến mọi người được ăn ngon mặc đẹp, thì nay, người ta dành thời gian nghỉ Tết mang lại việc vui chơi giải trí, thăm thú bạn bè giỏi đi du lịch...
Tuy vậy, người Việt vẫn duy trì và gìn giữ nhiều đường nét đẹp văn hóa, phong tục, tín ngưỡng truyền thống như: tảo mộ, dọn dẹp trang trí bên cửa, thờ giao thừa, xin lộc, mừng tuổi (lì xì)...
Mặc dù là nhiều vắt đổi nhưng Tết Nguyên đán vẫn là ngày lễ cổ truyền lớn nhất, tưng bừng và nhộn nhịp nhất của người Việt; là dịp để mọi người cùng nhau hướng đến những giá bán trị tốt đẹp, đủ đầy, như: ăn ngon, mặc đẹp, nói điều hay, chúc nhau “vạn sự như ý”, “phát lộc phát tài”… Đặc biệt, Tết là dịp quan lại trọng để cả nhà sum vầy, quây quần bên nhau, cùng đón một năm mới an lành, hạnh phúc.
Những phong tục cổ truyền trong thời gian ngày Tết Nguyên đán
Trước cùng sau Tết Nguyên đán, người Việt có nhiều phong tục không giống nhau, tùy từng địa phương. Dưới đây là một số phong tục chính.
- Lễ cúng thổ thần ông Táo
Ông Công là Thổ Công là vị thần cai quản đất đai. Ông táo khuyết là thần bếp, hay hãng apple Quân, gồm nhị ông, một bà, bao gồm trách nhiệm theo dõi mọi việc xảy ra trong gia đình rồi trình bào mang đến Trời. Năm làm sao cũng vậy, cứ vào ngày 23 tháng Chạp, công ty nào cũng thu dọn bên cửa, bếp núc sạch sẽ rồi có tác dụng lễ thờ tiễn táo công lên trời, nhờ ông báo cáo những điều tốt đẹp để một năm mới an toàn và may mắn.
- Thăm mộ tổ tiên
Từ ngày 23 đến ngày 30 mon Chạp, bé cháu trong gia đình tề tựu đông đủ cùng mọi người trong nhà đi thăm, quét dọn mồ mả tổ tiên cùng đem theo hương đèn hoa quả để cúng, mời vong linh tổ tiên về ăn Tết với con cháu.
- Dọn dẹp, trang trí công ty cửa
Để đón tết, mọi nhà dọn dẹp, sửa sang cùng trang hoàng công ty cửa thật đẹp. Tất cả các đồ dùng trong gia đình đều được dọn dẹp sạch sẽ theo đúng nghĩa năm mới cái gì cũng phải mới. Thêm cây quất, cành đào (mai), câu đối… làm cho không khí thêm sắc màu, ấm cúng.
- Lễ Tất niên
Tất niên gồm nghĩa là hoàn tất công việc của năm cũ. Theo phong tục, đến thời điểm tất niên, mọi người đều thu xếp thanh toán giao dịch hết nợ nần, xoá bỏ những xích mích trong năm cũ để hướng tới một năm mới thuận hoà hơn.Vào chiều 30 Tết, sau thời điểm đã kết thúc xong mọi công việc, gia đình chuẩn bị một mâm cơm thờ tổ tiên ông bà. Thuộc với bánh chưng xanh, câu đối đỏ thì mâm ngũ quả là thứ ko thể thiếu bên trên bàn thờ của mỗi gia đình vào những này Tết. Ko chỉ làm cho cho không khí cúng thêm ấm áp, hài hòa, rực rỡ, mâm ngũ quả còn thể hiện sinh động ý tưởng triết lý-tín ngưỡng-thẩm mỹ với là nơi gửi gắm ước nguyện của mỗi gia đình.
- Lễ giao thừa
Giao thừa là thời khắc linh nghiệm nhất của năm. Vào thời điểm giao thừa, những gia đình làm lễ Trừ Tịch để loại bỏ những điều rủi ro mắn của năm cũ đi với đón lấy những điều tốt đẹp của năm mới đến. Đúng giao thừa, bên trên bàn thờ gia tiên thơm hương khói, đèn nến lung linh, những thành viên trong gia đình kính cẩn chắp tay lễ trước bàn thờ tổ tiên, cầu muốn một năm mới an khang thịnh vượng, phân phát lộc phát tài.
- Tục xông nhà
Theo phong tục, người xông nhà là người đầu tiên đến công ty sau giao thừa. Người ta tin rằng, người xông đơn vị đầu năm sẽ ảnh hưởng đến tương lai của chủ nhà trong cả năm mới, tuổi tác người xông đơn vị cũng tương đối quan trọng. Vày thế, ngay lập tức từ trước tết chủ bên thường hẹn người quen biết, đẹp người đẹp nết, hợp tuổi để đến xông nhà mang lại nhà mình.
- Phong tục chúc tết, mừng tuổi
Chúc tết tuyệt mừng tuổi là những phong tục từ lâu đời để mong mỏi muốn những điều tốt lành nhất sẽ đến với mọi người. Theo lệ, thường thì vào mùng 1 con cái chúc tết ông bà, phụ vương mẹ. Ông bà, thân phụ mẹ cũng chúc lại nhỏ cháu bằng một phong lì xì có tiền đi kèm. Tiền mừng tuổi thường là những tờ tiền còn mới, vày người ta quan lại niệm rằng, năm mới cái gì cũng phải mới mẻ thì một năm sẽ gặp được nhiều điều may mắn đến.
Trong những ngày đầu năm, thường thì từ ngày mùng 1 đến ngày mùng 3, mọi người đi thăm họ hàng, thầy cô, bạn bè để chúc những điều tốt đẹp nhất cho một năm mới đến./.
