Giải thích hiện tượng bóng đè

Hiện tượng bóng đè trong lúc ngủ gây nhiều nỗi sợ hãi cho bất kỳ ai từng trải qua. Tuy nhiên, hiện tượng bóng đè thực chất cho bạn thấy một cơ chế “bảo vệ cơ thể” của não bộ trong pha REM.

Bạn đang xem: Giải thích hiện tượng bóng đè

Hãy tìm hiểu thêm tại sao bạn lại bị “bóng đè" và làm thế nào để cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Bóng đè là gì?

Bóng đè thực chất là một hiện tượng có tên chứng liệt do ngủ. Liệt do ngủ xảy ra khi đầu óc bạn tỉnh táo trong lúc ngủ, nhưng cơ thể không thể nhúc nhích.

Chứng liệt do ngủ, hay có cái tên phổ biến là “bóng đè" xảy ra khi một người đang ở giữa ranh giới tỉnh và thức. Bạn không thể di chuyển cơ bắp, mất khả năng nói trong vài giây đến vài phút.

Dấu hiệu bị bóng đè

Bị bóng đè không phải là một hiện tượng nguy hiểm cần cấp cứu. Thậm chí, nếu bị “bóng đè" vài lần, bạn sẽ làm quen với nó và có thể bình tĩnh, đợi hiện tượng này qua đi.

Đặc điểm của bóng đè là không thể nói hay cử động. Hiện tượng này diễn ra trong vài giây đến khoảng 2 phút cùng các cảm giác khác như:

có gì đó đang đè nặng lên người

có ai đó đang ở trong phòng

sợ hãi

hoang tưởng

khó thở

cảm giác như bạn sắp qua đời

đổ mồ hôi

đau cơ

đau đầu

hoang tưởng

Bóng đè có thể tự biến mất, hoặc khi có ai đó chạm hay lay cơ thể bạn. Khi bị bóng đè, bạn vẫn có thể nhận thức về không gian xung quanh nhưng không thể làm gì. Và bạn có thể ghi nhớ từng chi tiết trong quá trình bị bóng đè sau khi trải nghiệm tồi tệ đó kết thúc.

Trong số ít trường hợp, một số người trải qua những cơn ác mộng giống hoang tưởng khiến họ sợ hãi, lo lắng. Nhưng tất cả đều vô hại.

Giải thích của khoa học về bóng đè

Khi bạn ngủ, não trải qua 4 giai đoạn hoạt động khác nhau. Một trong số đó là pha REM (Rapid eye movement) - mắt chuyển động liên tục. Trong pha này, mắt bạn di chuyển theo nhiều hướng khác nhau.

Đa số mọi người sẽ vào pha REM trong 90 phút đầu tiên sau khi ngủ.

Ở pha REM, não sẽ gửi tín hiệu tới thần kinh tuỷ sống, “ngắt kết nối” vận động từ não tới chân tay bạn. Các cơ và dây thần kinh ở tay và chân sẽ hoàn toàn không có khả năng cử động, hiện tượng này được gọi là mất trương lực. Đây là cơ chế kỳ diệu của não bộ, ngăn bạn làm ra những hành động gây thương tích cho bản thân và người xung quanh khi đang mơ ngủ.

Xem thêm: Cách May Thú Bông Bằng Vải Nỉ Đơn Giản, Dễ Làm, 56 Thú Bông Ý Tưởng

Trong pha REM, mọi người cũng trải qua những giấc mơ phong phú do não tăng hoạt động.

Nếu bạn thức tỉnh ngay trong pha REM, khả năng cao bạn sẽ bị bóng đè. Bởi khi bạn tỉnh dậy, não chưa kịp gửi tín hiệu “kết nối” trở lại tới tay và chân. Khiến cho đầu bạn đã bắt đầu tỉnh táo nhưng tay chân trong trạng thái “liệt", không thể cử động.

Nguyên nhân khiến bạn bị bóng đè

Cả trẻ em và người lớn đều có thể bị bóng đè. Tuy nhiên, có một số người dễ bị bóng đè hơn những người khác:

Mất ngủ

Trầm cảm

Bóng đè thường cũng xảy ra với những người:

Nằm ngửa khi ngủ

Bị chuột rút khi ngủ

Sử dụng chất kích thích

Thay đổi thời gian ngủ nghỉ cũng tăng rủi ro bị bóng đè. Chẳng hạn như khi thời gian ngủ của bạn bị đảo lộn do lịch làm việc đêm hay do lệch múi giờ.

Trong một vài trường hợp, chứng liệt khi ngủ có xảy ra do di truyền. Tuy nhiên chưa có bằng chứng khoa học cho hiện tượng này.

Bạn có thể làm gì để hạn chế bị bóng đè

Bạn có thể giảm tần suất bị bóng đè bằng cách thay đổi thói quen sinh hoạt:

Giảm căng thẳng

Tập thể dục hàng ngày nhưng không tập trước giờ ngủ

Nghỉ ngơi đầy đủ

Duy trì thời gian đi ngủ cố định hàng ngày

Sử dụng các loại thuốc đúng theo chỉ định nếu bạn đang điều trị bệnh gì

Biết được các tác dụng phụ hay phản ứng của các loại thuốc khác nhau để đề phòng.

Không ăn no sát giờ đi ngủ

Hạn chế không dùng caffeine vào buổi tối

Không dùng điện thoại, máy tính trước giờ ngủ

Nếu bạn đang gặp vấn đề tâm lý như rối loạn lo âu hay trầm cảm, sử dụng thuốc chống trầm cảm sẽ giảm thiểu tần suất bị bóng đè. Hãy tham khảo tư vấn của bác sĩ Tâm lý trước khi sử dụng thuốc để đạt hiệu quả nhé.

Tổng kết

Chứng liệt do ngủ hay còn gọi là bóng đè là hiện tượng phổ biến. Tuy nó không nguy hiểm nhưng trải nghiệm này có thể khiến bạn bị lo âu, hoảng sợ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Nếu hiện tượng bóng đè khiến bạn bị căng thẳng kéo dài, ảnh hưởng mạnh đến giấc ngủ, hãy tham khảo tư vấn từ bác sĩ.

Các bác sĩ uy tín trên ứng dụng Doctor Anywhere có thể tư vấn tình trạng giấc ngủ của bạn dựa trên tình trạng sức khoẻ hiện tại.