Giải phẫu thần kinh trung ương
Giới thiệu
Hệ thần kinh tự chủ (Autonomic Nervous System) hoạt động ngoài sự nhận biết ý thức của chúng ta, nên còn được gọi là hệ thần kinh tự động, thực vật.
Bạn đang xem: Giải phẫu thần kinh trung ương
Hệ thần kinh tự chủ điều chỉnh các hệ thống của cơ thể: như điều hòa thân nhiệt; phối hợp các chức năng tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, bài tiết, và sinh sản
So sánh giữa hệ thần kinh thân thể (Somatic) và hệ thần kinh tự chủ (autonomic)
| Các trụ trục phân bố cho các cơ quan nội tạng | Các trụ trục phân bố cho cơ xương |
| Có các neuron hướng tâm và ly tâm | Có các neuron hướng tâm và ly tâm |
| Các đường hướng tâm xuất phát từ các thụ thể ở các tạng | Các đường hướng tâm xuất phát ở các cơ xương |
Phân nhóm hệ thần kinh tự chủ
Hệ thần kinh tự chủ bao gồm hai phân hệ
| Còn được gọi là phân hệ ngực-thắt lưng | Còn được gọi là phân hệ sọ não-cùng |
| Còn gọi là hệ thống “chống lại hoặc chạy trốn” (fight or flight) | Còn gọi là hệ thống “nghỉ ngơi và tiêu hoá” (rest and digest) |
| Các dây thần kinh tủy ngực và thắt lưng trên tạo synap với các hạch gần tủy sống | Các synap nằm ở gần cơ quan đích |
| Hoạt hóa giao cảm dẫn đến: Gia tăng chuyển hóa và sẵn sàng | Hoạt hóa phó giao cảm dẫn đến: Bảo tồn năng lượng |
| Tất cả các sợi trước hạch giải phóng acetylcholine, tác dụng là kích thích. Phần lớn các sợi sau hạch giải phóng norepinephrine, tác dụng là kích thích. Xem thêm: Bạch Phát Ma Nữ 2012 - Xem Phim Tân Bạch Phát Ma Nữ Truyện Tập 1 Vietsub | Tất cả các sợi trước hạch giải phóng acetylcholine. tác dụng là kích thích. Các sợi sau hạch giải phóng acetylcholine nhưng tác dụng có thể là ức chế |
Các chức năng của Hệ phó giao cảm
Co đồng tửTiết các men tiêu hoá từ các tuyến tiêu hóaGia tăng hoạt động cơ vân của hệ tiêu hóaKích thích và điều hợp sự thải phânCo bàng quangCo đường hô hấpGiảm nhịp timKích thích dục tínhSự hoạt hóa phó giao cảm và giải phóng chất dẫn truyền thần kinh
Tất cả các sợi trước hạch và các sợi sau hạch giải phóng ACh ở các synap của chúng và chỗ nối thần kinh- cơ quan tác dụng
Phần lớn kích thích có thời gian ngắn vì sự phân hủy lập tức của Ach bởi men acetylcholinesterase.
Có hai loại thụ thể ACh được thấy ở thụ thể màng tế bào sau synap:
Các thụ thể nicotinic (N): đáp ứng với nicotine; Được thấy trên các bề mặt của các neuron hạch phó giao cảm và giao cảmCác thụ thể muscarinic (M): đáp ứng với muscarine; Được thấy trên bề mặt của phó giao cảm cholinergic chỗ nối thần kinh- cơ quan tác dụng(Ghi chú các loại thụ thể:
Thụ thể N (nicotinic-receptor): giao cảm và phó giao cảm.
Thụ thể N1Có ở các hạch thần kinh, tuỷ thượng thận và thần kinh trung ương.Kích thích gây khử cực hạch thần kinh tự chủ, tuỷ thượng thận tăng tiết catecholaminesThụ thể N2Có ở tấm động thần kinh cơKhi kích thích tấm động thần kinh cơ bị khử cực, các cơ vân co lạiThụ thể M (muscarinic-receptor)
Thụ thể M1Có ở hạnh thần kinh tự chủ và thần kinh trung ương.Kích thích gây khử cực (EPSP) hạch tự chủThụ thể M2Thụ thể chuyên biệt ở timKích thích làm chậm và kéo dài khử cực ở nốt xoang nhĩ (SA), rút ngắn điện thế hoạt động và giảm co bóp tâm nhĩ, giảm dẫn truyền nốt nhĩ thất (A-V) và giảm nhẹ co bóp tâm thất.Thụ thể M3Có ở cơ trơn các tuyếnKhi kích thích gây co thắt cơ trơn và tăng tiết ở các tuyến.)
